Empathie versus compassie

 

In de volksmond wordt compassie vaak verward met empathie, vandaar dat ik er maar eens aandacht aan geef. Dus lees met me mee.

Empathie is iets wat iedereen van nature heeft (nouja, behalve misschien de psychopaat). Dat is het kunnen voelen wat een ander voelt. Het is de kunst je in je verbeelding te verplaatsen in de gedachten van een ander, daardoor hun gevoelens en standpunten te begrijpen en je in je handelen daardoor te laten leiden. Empathie is onderdeel van het zoogdierenbrein en is bedoeld om te kunnen samenwerken. Want dat is wat heeft gemaakt dat het zoogdier de meeste overlevingskansen bleek te hebben. Kunnen opmerken wat er bij een ander gebeurt maakt dat we daar adequaat op kunnen reageren en anticiperen. We noemen het ook wel inlevingsvermogen. Het vermogen je te kunnen verplaatsen in een ander. Dat is iets wat we dus gewoon hebben en wat vanzelf aanslaat in het brein. We bootsen soms motorisch na wat we zien. Iemand zijn vinger komt tussen de deur en jij zegt ‘au!’ We kunnen mede-lijden. Het schept een band, maar kan zwaar zijn en zelfs tot burnout leiden.
Het tegenovergestelde is apathie.
Op neurofysiologisch niveau is ontdekt dat we spiegelneuronen in het brein hebben, reflectoren, die dit mogelijk maken.

Als je lijden tegenkomt en je voelt de drang tot actie over te gaan, dan noemen we dat compassie of zelfcompassie. Dus dat is empathie gecombineerd met een gevoel van betrokkenheid. Dan speelt liefde of zorgzaamheid een rol, en ontstaat de drang iets te doen aan het lijden wat je ziet. Het maakt iets in je los, je wilt helpen, ondersteunen, vanuit je hart. Dit is een gevoel dat aanzet tot actie. Dat is óók een reactie vanuit je overlevingsbrein, maar niet puur om iets of iemand in leven te houden, maar die ook een prettiger gevoel te geven. Dat is wat we bv. doen bij de pasgeboren baby, die we warm willen houden en goed gevoed.

Het activeert hele andere delen van je brein dan bij het voelen van empathie. Je voelt je energiek en positiever omdat je het gevoel hebt een bijdrage te leveren aan het welzijn van de ander; je hebt het gevoel dat je iets kunt doen.

Compassie en zelfcompassie is hetzelfde, behalve dat het bij zelfcompassie over jezelf gaat. En laat dat nou eens heel veel lastiger zijn!
Gelukkig is allang aangetoond dat dat te trainen is.
Het ontwikkelen van liefde en mededogen voor jezelf, het zoeken naar overeenkomsten met elkaar (onze gedeelde menselijkheid), het leren niet te oordelen en met respect om te gaan met jezelf en anderen, oog -leren- hebben voor wat goed gaat, dus het ontwikkelen van een positiever mindset.

Kijk maar eens naar dit filmpje waarin Matthieu Ricard uitlegt wat het verschil is tussen empathie en compassie: https://youtu.be/ebJTV5kTIU0