HOE BEREIKEN WE MEER GELUK? EEN STUKJE NEUROWETENSCHAP

Nog niet zolang geleden werd aangenomen dat de hersenen zich ontwikkelden in de kindertijd en adolescentie.  Door de enorme toename van hersenonderzoek en neuro-imaging technologie, weten we nu dat de hersenen voortdurend in beweging zijn en een geweldig vermogen hebben om zich aan te passen, opnieuw vorm te geven en te ‘bedraden’. Onze ervaringen en gedachten die we hebben, en waarop en hoe we de aandacht richten – hebben effect op de neuronen (neurons that fire together, wire together) en zenuwbanen, en zijn bepalend voor de fysieke structuur en de functionele organisatie van de hersenen.

Het besef dat we veel meer controle over de ontwikkeling van onze hersenen hebben dan we ooit dachten is super spannend.

NEGATIVITY BIAS

Vanuit ons overlevingsinstinct staan we in de ‘negativity bias’. Onderzoek geeft aan dat we gemiddeld 70% meer aandacht hebben voor negatieve en vervelende dingen, dan voor positieve dingen. Negatieve of vervelende dingen kunnen een potentieel gevaar zijn, en moeten minutieus onderzocht worden. Positieve dingen hebben die noodzaak niet in zich, en glijden daarom letterlijk gemakkelijk van ons af.
Rick Hanson, psycholoog en schrijver, zegt dat die pre-occupatie voor negatieve dingen werkt als klitteband, en aandacht voor positieve dingen als teflon. Een mooi vergelijk.

En nog beter, wat onderzoek ook uitwijst, is dat we daar wat aan kunnen doen!

Je zorgt voor een betere balans in je leven door te oefenen om bijvoorbeeld bewust aandacht te geven aan en echt stil te staan bij positieve dingen, mensen, gebeurtenissen, dingen waar je blij van wordt, waarvan je een gevoel van vreugde in je hart voelt opwellen. Wat ook een positieve invloed heeft is het beoefenen van dankbaarheid (ook voor die prachtige kwaliteiten in jezelf, ook al vertoon je die niet altijd, ze zijn er toch!).

Hoe ziet dat er op neurofysiologisch niveau uit?

Door iets in je leven anders te gaan doen, moeten je hersenen zich aanpassen. Dat betekent dat je nieuwe verbindingen aanmaakt tussen de verschillende onderdelen in je hersenen. De neuronen vuren op elkaar af en blijven aan elkaar plakken. Verbinding gemaakt! Je kunt je voorstellen dat dat nog maar een zwakke verbinding is. Jouw handeling komt dus nog niet vanzelf in je hoofd op.

Dat oefenen om dingen anders te doen doe je dus BEWUST en EXPRES. En als je dit blijft herhalen, wordt die verbinding steeds sterker, misschien -na veel ‘vlieguren’- wel net zo sterk als die route van je automatische piloot.

Neurowetenschappers gebruiken de analogie van hoe gewichtheffen zorgt voor opbouw van spiermassa met de manier waarop meditatie onze hersenen verandert.  Op een vergelijkbare manier groeit die grijze materie of neurale massa, gewoon door onze aandacht actief te oefenen.

Neurologisch onderzoek van de processen en effecten van meditatie heeft aanzienlijke hersen- en het lichaamsveranderingen getoond. Functionele MRI en EEG’s worden gebruikt om deze veranderingen weer te geven.

GELUKKIGSTE MAN IN DE WERELD

Matthieu Ricard is een man die vastbesloten is de wereld te laten zien hoe meditatie het menselijk brein kan veranderen en het welzijn van mensen kan verbeteren. Dit is een foto van hem gedurende een EEG -test tijdens meditatie. Hij verwierf de titel van de gelukkigste man in de wereld toen zijn brein een capaciteit voor geluk en compassie toonde die nog nooit eerder gezien was in de wetenschap.

De scans toonden een verminderde neiging in de richting van negativiteit en een versterkt vermogen tot concentratie en aandacht .

Zelfs een beetje meditatie kan een groot verschil maken!

De cirkel lijkt rond. Wetenschap bevestigt wat al eeuwenlang bekend is: beoefenen van meditatie verbetert niet alleen de geestelijke en lichamelijke gezondheid, maar sleutelt ook aan onze hersenen, zodat we meer welzijn voelen en meer geluk ervaren.

Het leidt tot meer innerlijke rust en gelijkmoedigheid evenals ontwikkeling van compassie en verbondenheid.

EEN KLEINE OEFENING IN MOMENTEN VAN GELUK

Sta eens stil bij de volgende vraag: Waar word je blij van? Wat maakt je gelukkig?

En begin maar gewoon wat dingen op te noemen. Kleine dingen, (schrijf ze op, maak er een lijstje van, of een kunstje, iets moois om ergens op te hangen waar je het vaak ziet, aan de muur of in een kastje) grote dingen. Alles mag.

Al is het maar één celletje in je lichaam waar je dat voelt. Waar voel je dat?

En kijk eens of je 3 tot 5 ademhalingen bij dat positieve kunt blijven hangen.

Kun je dat jezelf gunnen? Misschien komt die innerlijke criticus langs, die dit maar raar vindt, of onzin, of zegt dat je dat toch niet kunt, of dat het toch niet werkt: hoor het aan en vraag of je ruimte mag hebben voor dit experiment.

Doe dit een paar weken lang elke dag, of meerdere keren per dag, bijvoorbeeld als je op de wc zit, of uit het raam kijkt. Durf je het experiment aan? Het kost je niks.

Je traint de vriendelijke kant in jezelf, dus die wordt sterker. Daardoor wordt je vermogen om jezelf lief te hebben langzaamaan groter.
Zoals Rick Hanson zegt: ‘mental states become neural traits’ (je gemoedstoestand wordt een neurologisch trekje).

Luister ook eens naar ‘Ik hou van mij’ van Harrie Jekkers: https://youtu.be/I-4bq4tuTfA

mindfulness versus zelfcompassie